نشست ناکاویده های هگمتانه در همدان برگزار گردید - وبلاگ نصیراباد

به گزارش وبلاگ نصیراباد، نشست ناکاویده های هگمتانه همزمان با بیست ودومین فصل کاوش این محوطه باستانی با هدف معرفی تازه ترین دستاوردها با حضور فعالان باستان شناسی به صورت زنده در فضای مجازی، عصر شنبه 3 خرداد 99 برگزار گردید.

به گزارش وبلاگ نصیراباد به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان، مهرداد ملک زاده سرپرست تیم فصل 22 کاوش تپه باستانی هگمتانه در این نشست، گفت: یکی از اهداف مهم کاوش فصل های 19، 20 و 21 این تپه بازنگری و بازشناخت شیوه دفاعی و برج و بارو بود، فصل 22 کاوش نیز با چند هدف جدی، روشن و از پیش معین شده شروع شد.

او اضافه کرد: در قسمت های جدید کاوش شده به یک دیوار سنگی برخورد نموده و در عمق منفی 270 سانتی متری نهشته ها و بسترهای مهمتری را پیدا کردیم، در سال 1384 نیز در این نقطه با مجموعه ای از سفالینه ها روبرو شدیم که با درجه ای از اطمینان به عصر مفرغ، عصر آهن یک، دو و سه، دوره های هخامنشی، سلوکی و اشکانی تاریخ گذاری می شد که متأسفانه سفال های یافت شده فرصت مطالعه، طراحی و بازشناخت پیدا نکرد.

ملک زاده گفت: سال جاری این کارگاه بازکاوش شد و در کنار کارگاه قدیمی کارگاه پروانه ای دیگری باز کردیم و کوشش شد چیزی که در سال 84 مورد کاوش قرار دادیم، دوباره مورد کاوش قرار دهیم که خوشبختانه نهشته هایی در عمق منفی 300 سانتی متری پیدا کردیم که نشانه هایی از خاک بکر پدیدار شد، البته در این مورد هنوز مطمئن نیستیم و شاید لازم باشد یک گمانه پیشرو کف کارگاه زده گردد تا از سرشت طبیعی خاک مطمئن شویم.

او اضافه کرد: در نهایت از عمق های پایین که به طرف بالا می آییم مجموعه نسبتاً مطمئن و ایزوله از مواد فرهنگی مربوطه داریم که شواهد سفالی مربوط به عصر مفرغ به دست آمده است که باید آنالیز گردد و با محوطه های دیگر مورد سنجش و مقایسه قرار گیرد.

سرپرست تیم فصل 22 کاوش تپه باستانی هگمتانه گفت: مواد فرهنگی شناخته شده سفالینه هایی مربوط به دوره ماد مثل نوشیجان ملایر و لایه دو گودین تپه در کارگاه عمیق ما هم شناخته و به تعبیری از چشم انداز یافته های باستان شناختی نمونه هایی از فرهنگ عصر آهن سه که دوره ماد است، یافت شد و هنوز از بافتی که مواد فرهنگی از آن به دست می آید و از چیستی واقعی اش اطمینان نداریم، اما دیوار سنگی وجود دارد که شبیه به دیوار سنگی است که هیئت فرانسوی در سال 1913 در لایه دو تپگیان پیدا نموده اند. همچنین این دیوار با بقایای معماری که هیئت دانشگاه لندن در باباجان تپه نورآباد پیدا نموده است، شباهت دارد.

پرویز اذکایی متخصص متون تاریخی شهر همدان نیز در این نشست با بیان اینکه تاریخ باستانی 2000 ساله کاسی ها مغفول مانده است، گفت: آثار این قوم در تپه سیلک کاشان، گودین تپه، معبد کنگاور، تپگیان، تپه حسنلو و تپه پیسا وجود دارد.

او اضافه کرد: اسم کاسی در اصل کارکاشی بوده که کار لغت بابلی به معنای لنگرگاه، شهرک یا ماندگاه است و کاشی ماندگاه قوم کاشی معنی می دهد و کاسی ها حدود 3000 سال قبل از میلاد در تپه پیسای همدان اسکان پیدا کردند و حدود 90 سال قبل این تپه توسط هیئت فوسه کاوش شد و آثار مفرغی از آن به دست آمد که متعلق به قوم کاسی است، بنابراین این قوم از عصر مفرغ در این مکان ساکن بوده اند.

اذکایی با اشاره به اینکه کاسی های ایران حدود 600 سال بر بابل حکمروایی کردند و پایان مغلوب ایلامی ها شدند، عنوان کرد: پس از این به دوره مادها می رسیم و برای کسب اطلاعات این دوران باید دو علم زبان شناسی و باستان شناسی به مورخان یاری نمایند که متأسفانه این اتفاق نمی افتد.

این مورخ با بیان اینکه خبر یافت آثار مادی از هگمتانه در کاوش 22 بسیار خوشایند است، عنوان کرد: خوشبختانه در این کاوش یقین حاصل شد که تپه باستانی هگمتانه زیرساختی مادی دارد.

او گفت: معبد ناهید همدان یا اسپید دژ در محل کلیسای مریم امروزی در محوطه هگمتانه است، این دژ تا قرن ششم هجری قمری پابرجا بوده و از زمان حمله مغول ها تا قرن نهم از هگمتانه نامی برده نشده اما در کتب تاریخی قرن نهم هجری نوشته شده که حاکم همدان اسپید دژ را تعمیر نموده است. در قرن یازدهم هجری قمری نیز اولیای چلپی سیاح عثمانی از همدان عبور می نماید و از کلیسای نوشیروانک نام می برد که احتمالاً همین مکان است و بعدها مسیحیان کلیسای حضرت مریم را در این مکان بنا نموده اند.

محمدرحیم رنجبران باستان شناس نیز گفت: تاریخ و باستان شناسی دو بال معرفت و شناخت گذشته است که اولی به قدمت تاریخ و دومی حدود دو سده به عنوان علمی تجربی در کنار تاریخ قرار گرفته و به روشنگری زوایای تاریک آن می پردازد.

او اضافه کرد: اشتهار هگمتانه نخستین کاوشگران را حدود صد و اندی سال قبل به سوی خود کشاند و هیئت شارل فوسه از طرف موزه لوور فرانسه در سال 1913 کاوش های گسترده ای را در این محوطه، تپه پیسا، دیزج و چند نقطه دیگر منطقه انجام داد. هر چند از این فعالیت به جز گودال های بزرگ چیز دیگری در هگمتانه مشاهده نمی گردد و نخستین کاوش های هگمتانه را باید فعالیت های 11 ساله محمدرحیم صراف دانست که در سال 1362 کار خود را در این محوطه شروع کرد و تا سال 1379 ادامه داد. یافته های ارزشمند این فصول کاوش معرف معماری منظم و مهندسی شده کم نظیری شامل واحدهای ساختمانی است که در ردیف های دوتایی و قرینه وار در حد فاصل معابری به موازات هم تعبیه شده و مصالح به کار رفته نیز عموماً خشت است.

رنجبران گفت: انجام کاوش های نخستین توسط دکتر صراف به بسیاری از سؤال های این تپه باستانی پاسخ داد و بسیاری پرسش های دیگر را نیز پیش روی ما گذاشت که امیدواریم کاوش 22 به آن ها پاسخ بدهد.