ترجمه رمان برنده بوکر عربی با موضوع زندگی ابن عربی چاپ شد - وبلاگ نصیراباد

به گزارش وبلاگ نصیراباد، رمان گاه ناچیزی مرگ نوشته محمدحسن علوان به تازگی با ترجمه امیرحسین الهیاری توسط نشر مولی منتشر و راهی بازار نشر شده است. این رمان که در سال 2017 برنده جایزه بوکر عربی شده، درباره زندگی محیی الدین ابن عربی عارف مسلمان و پدر عرفان نظری نوشته شده است.

محمدحسن عَلوان نویسنده این کتاب متولد 1979 در عربستان است. او در سال 2013 نامزد جایزه بوکر بود و در سال 2017 به دلیل نوشتن کتاب پیش رو، برنده آن شد. عنوان اصلی این کتاب موت صغیر است که در ترجمه فارسی بنا به صلاحدید و مطالب عرفانی، عنوان گاه ناچیزی مرگ برای آن انتخاب شده است. علوان در این رمان، با تکیه بر مطالبی که ابن عربی در فتوحات مکیه (اثر مهمش در حوزه عرفان) درباره خویش نقل نموده، هم بیوگرافی این عارف را نوشته هم داستانی را درباره عشق روایت نموده است.

طریقه روایت در این رمان، با روایت های موازی شکسته و به هم می ریزد و نویسنده چندین سفر را در خلال متن رمان پیش روی مخاطب گذاشته است. روایت های رمان به گونه ای تدوین شده اند که سیر نسخه خطی ابن عربی را از زمان مرگ او تا سال 2016 نشان دهند. به این ترتیب سرنوشت نسخه خطی فتوحات مکیه و این که به کجاها سفر نموده و چه بر سرش آمده، نیز یکی از سفرهایی است که در این رمان روایت می گردد.

این کتاب از جهتی زائیده ذهن نویسنده اش است که مخاطب با او از دمشق به بیروت و سپس به سوربن فرانسه می رسد. به این ترتیب خواننده کتاب از چشم نویسنده، زن پنجاه ساله و استاد فلسفه ای را می بیند که رساله اش درباره ابن عربی بوده، از مسیحیت به اسلام گرویده و با استادش ازدواج نموده است. این استاد فلسفه، هیچ وقت عاشق نشده است.

اما درباره شخصیت محوری این رمان یعنی ابن عربی هم باید این شرح را اضافه نمود که ابوبکر، محمدبن علی معروف به ابن عربی یا شیخ اکبر متولد سال 560 هجری (معادل سال 1165 میلادی) است. او صد سال پس از شیخ بوالحسن خرقانی در خانواده ای اهل علم و وابسته به دربار حکومتی به دنیا آمد و یکی از عرفای جنجالی عرفان اسلامی است که مخالفان و موافقان زیادی دارد.

عنوان اصلی این کتاب موت صغیر به خط حمید عجمی با خط ابداعی او معلّی نوشته شده است. در طرح جلد ترجمه این کتاب که مولی چاپ نموده از چهار رنگ در بالای صفحه استفاده شده که نماد چهار نوع مرگ عرفانی هستند؛ سفید، سبز، سیاه و قرمز. موت البیض، موت الاخضر، موت الاسود و موت الاحمر.

این رمان در 100 فصل نوشته شده و نگارش آن سال 2016 در تورنتو به انتها رسیده است. مترجم نیز ترجمه این اثر را ماه رمضان سال جاری به انتها رسانده است.

در قسمتی از این رمان می خوانیم:

خواب و بیدار بودم. نظام را در آغوش گرفته بودم و جریانی از مه، گردِ ما می چرخید. در سفر و در حضر، او همسر من خواهد بود. من می نویسم و تالیف می کنم و او می خواند و مرور می نماید. بر سر مسائل، مباحثه خواهیم کرد. اختلاف نظر خواهیم داشت! ای جانم! عشق با علم درهم خواهد آمیخت و عرفان، در پیمانه شوق خواهد ریخت. چه زندگیِ سرشاری!

دو هفته گذشت و شوق، جایش را به بیم و گمان سپرد. در مقامِ ابراهیم، پدرش را دیدار می کردم اما او جز درس و بحث، چیزِ دیگری نمی گفت. در خانه فخرالنساء، نظام را می دیدم اما تنها برای خواندنِ کتاب. نظام، لب از لب نمی گگردد. اشاره ها، چشمک ها و کنایات، همه قطع شد. من، این ها را به فالِ نیک گرفته بودم که نظام، اکنون مانندِ یک همسر با من رفتار می نماید و سعی در حفظ هیبت و مقام شوهر خود دارد! و بعد هم به فالِ بد، که از عشق من دست برداشته و از این ازدواج، روی گردان شده است. به محض انتها یافتن درس، برمی خاست و بی هیچ سخنی، به اتاق دیگر می رفت. در را هم پشت سر خود می بست. نه سلام. نه حتی خداحافظی. سرگردان شده بودم. آیا نظام در عشقِ من تردید دارد؟ نه! عاقلانه نیست! چرا باید از ازدواج با من رویگردان باشد؟... آیا اشتباهی نموده ام؟ خطایی از من سر زده؟ زود به خواستگاری رفته ام؟ دیر رفته ام؟

بالاخره یک بار پس از انتها درس، بیرون در منتظر ماندم تا بیاید. آمد. مرا دید و به رو نیاورد. راه افتاد. من هم. در کوچه فرعی منتهی به خانه شان، قدم تند کردم و نزدیک شدم:

- نظام! انتظارم طولانی شد...؟!

توجهی نکرد. کمی بعد، انگار که از پیش برای پاسخ این پرسش، آماده بود آرام گفت:

- و اگر طول بکشد چه می گردد؟

- قلب من از عشقِ تو به جوش می آید و روحم ناآرام می گردد؛ از خور و خواب خواهم افتاد.

- عشقی که روح را پاک کند بهتر از ازدواجی است که احتیاج را مرتفع سازد!

این کتاب با 504 صفحه، شمارگان 720 نسخه و قیمت 75 هزار تومان منتشر شده است.