حمله خرس به انسان و راه های مقابله با آن

به گزارش وبلاگ نصیراباد، پیشنهاد می کنیم قبل از اینکه حمله واقعی خرس اتفاق بیفتد، خودتان را تصور کنید که با یک خرس عصبانی روبه رو می شوید؛ قبل از اینکه واقعا خرس به شما حمله کند بهتر است حالا که در آرامش روی جایگاه اتاق تان نشسته اید آن لحظه را تصور کنید و با خواندن نکات مقابله با خرس سعی کنید در ذهن تان آنها را تمرین کنید. این کار وقتی در واقعیت با حمله خرس روبه رو شدید به شما بسیار یاری خواهد نمود. شما همانطور به حمله خرس واکنش نشان خواهید داد که آن را قبلا تمرین و تصور نموده باشید.

حمله خرس به انسان و راه های مقابله با آن

واقعیت ماجرای حمله خرس به انسان چیست؟

از اوایل سال 1900 در آلاسکا بیش از 500 حمله خرس و جزییات آنها ثبت شده است. تام اسمیت، محقق و زیست شناس آمریکایی، از معدود پژوهشگرانی است که در تجزیه و تحلیل داده ها بسیار خبره است؛ تحقیقات او نشان می دهد حملات خرس ها چیزی جز حوادث اتفاقی نیست. با کنار زدن خشونت از ظاهر این برخوردها شما می توانید این سوال قدیمی طبیعت گردان را که چرا خرس ها حمله می نمایند؟ دریابید.

طبق یک آمار دنیای، بیش از 750 هزار خرس سیاه در آمریکای شمالی در یک سال تنها یک نفر را کشته اند؛ در حالی که احتمال کشته شدن افراد به دست شخصی بین 18 تا 24 سال در آمریکای شمالی 167 بار بیشتر است. خرس ها و بخصوص خرس های سیاه اغلب وقتی حمله می نمایند احساس نمایند به قلمروشان تجاوز شده است.

خرس چطور حمله می نماید؟

اگر در قلمرو خرس ها مشغول کمپ زدن و فعالیت هستید، احتمال برخورد خرس با شما و در نهایت حمله خرس وجود دارد. در فصول سرد سال که تامین غذا برای خرس ها سخت تر می گردد یا زمانی که خرس ماده با فرزندانشان باشد، بیشترین احتمال خطر وجود دارد. وقتی یک خرس قهوه ای در ابتدا وحشت زده می گردد فقط سعی می نماید که از خود دفاع کند و به همین دلیل به سمت هدف حمله می نماید. بنابراین شوکه شدن خرس ها در برخورد انسان مهمترین دلیل حمله خرس است.

علت حمله خرس به انسان چیست؟

خرس ها ذاتا خشن نیستند و این تصور که خرس نسبت به انسان ذاتا حالت تهاجمی دارد کاملا غلط است. درواقع خرس ها موجوداتی خجالتی و گوشه گیر هستند و وقتی به هدفی مانند انسان حمله می نمایند به خاطر این است که می خواهند از خود دفاع نمایند و حمله کردن را آخرین راه می بینند.

حمله خرس به انسان می تواند چند دلیل اصلی داشته باشد در اینجا با هم مرور می کنیم:

  • خرسِ مادر نگران فرزندانش است. یکی از مهمترین دلایل حمله خرس به انسان، نگرانی خرسِ مادر از به خطر افتادن فرزندانش است. وقتی خرس شما را خطری برای فرزندانش احساس کند بدون شک به شما حمله خواهد نمود.
  • وقتی احساس نمایند قلمرو و غذای آنها با خطری تهدید می گردد، به آن شخص یا چیزی که احساس نمایند به غذا و قلمرو آنها تجاوز نموده حمله خواهند کرد.
  • گرسنگی خرس یکی دیگر از عوامل حمله خرس هاست.
  • اگر بی سر و صدا باشید و تنها بیشترین احتمال حمله خرس به شما وجود دارد. به همین دلیل اغلب شکارچیان طعمه خرس ها می شوند چون ساکت و بی صدا کمین می نمایند. خری در این حالت شما را به شکل طعمه خود می بیند یا نسبت به شما احساس خطر خواهد نمود.
  • آغاز به دویدن کردن وقتی خرسی را می بینید احتمال حمله خرس را بسیار زیاد خواهد نمود.
  • اگر در محدوده و قلمرو زندگی خرس ها هستید سعی کنید تنها نمانید. اگر با گروه هستید، در کنار هم بمانید و از هم جدا نشوید.
  • هرگز به سمت یک خرس حرکت نکنید. این کار می تواند موجب تحریک خرس گردد.

کدام خرس ها بیشتر حمله می نمایند؟

آلاسکا دارای جمعیت حدود 7500 خرس قطبی، 35000 خرس قهوه ای و 110000 خرس سیاه می باشد با این حال خرس های قهوه ای عامل بیش از 86٪ کل حملات در این نقطه هستند. رویارویی با خرس قهوه ای 13 برابر خطرناک تر از خرس های قطبی و 22 برابر خطرناکتر از خرس های سیاه می باشد. اسمیت معتقد است که این اختلاف ناشی از عوامل زیادی است. خرس های سیاه بطور طبیعی از خرس های قهوه ای و گریزلی ترسوتر می باشند و زیستگاه خرس های قطبی به مناطق دور افتاده با تعداد کمی از مردم محدود شده است. در مناطق با استفاده مشترک (مانند تمشک زارها، جویبارهای ماهی و مناطق شکار) انسانها با خرس های قهوه ای بیشتر از سایر گونههای خرس در تعامل هستند.

محل اشتباه، زمان اشتباه آمار نشان می دهد که حملات خرس ها در طبیعت فصلی می باشد و تعداد حملات خرس ها در پاییز در خلال فصل شکار بیشتر از بهار اتفاق می افتد. فصل تمشک تابستانه نیز زمان اوج برخورد دیگر بین انسان و خرس ها می باشد ساعت روز نیز می تواند در اینکه حمله چگونه شکل می گیرد نقش بازی کند. احتمال برخورد شما با یک خرس در طی یک پیاده روی شبانه در مجاورت یک رودخانه پر ماهی نسبت به همان پیاده روی در طی روز در حالیکه سرو صدا می کنید بسیار بیشتر است.

مسافرت در قلمرو خرس ها چطور است؟

جو می خواست که یک پیاده روی دور از کمپ داشتند باشند و قبل از شبانگاه به کمپ برگردد او به سختی می توانست انشعابات متصل به جهت حرکت خرس که او دنبال می کرد را ببیند. جهت آرام بود و او با عجله می رفت که از به جامانده روشنایی روز استفاده کند و در این زمان او باعث شوکه شدن یک خرس قهوه ای که در آن نزدیکی در حال استراحت بود شد. شوکه شدن خرس ناشی از نزدیک شدن سریع در هوای گرگ و میش، باعث می گردد خرس حمله کند. جو در ابتدا صورتش را به سمت یک دسته علف پایین گرفت خرس ابتدا شاسی کوله پشتی او را که با نوار به پشت گردنش بسته شده بود پیچاند و ضربات سختی به بازو و شانه هایش زد. جو بی حرکت باقی ماند تا زمانی که عصبانیت خرس فروکش کرد و آنجا را ترک کرد او در حالی که مجروح شده بود به کمپ بازگشت و شکرگذار است که هنوز زنده است.

اگر در زمانی که جو در قلمرو خرس ها بود با سروصدا حرکت می کرد و یا از چراغ پیشانی که در کوله خود داشت استفاده می کرد و یا یک کمی آهسته تر حرکت می کرد شانس این وجود داشت که این حادثه به وقوع نپیوندد. حتی در طول روز هم در محدوده خرس ها بدون احتیاط وارد نشوید مثل زمانی که هدفون به گوش شماست. هوشیار باشید و از خط الراس ها عبور کنید که در واقع دید خوبی نسبت به نمای محیط اطراف خود داشته باشید هر وقت که ممکن باشد عبور از لبه های مرتفع بهتر از گذر از دره های انبوه، آبکندها، مجراهای آب و کناره های رودخانه می باشد. هنگامی که در مناطق تغذیه خرس، مانند رودخانه های ماهی آزاد و تمشک زارها راه پیمایی می کنید فوق العاده احتیاط کنید.

چطور از حمله خرس ها پیشگیری کنیم؟

  • بهترین راه دفاع در برابر حمله حیواناتی مانند خرس ها پیشگیری است. وقتی در حال کمپینگ در طبیعت هستید یا در طبیعت مشغول پیاده روی هستید حتما به صداها و تغییرات اطراف خود توجه کنید. پیش از سفر به منطقه اطلاعات کافی درباره بافت گیاهی و جانوری آن منطقه کسب کنید. اگر در محدوده خرس ها قرار است قدم بگذارید بهتر است با آگاهی کامل باشد.
  • بعد از صرف غذا، ظرف های آن را سریع بشویید و اگر غذایی هنوز به جامانده در ظروف دربسته بگذارید تا بوی ناشی از آن غذا خرس ها جذب نکند.
  • فضای اطراف کمپ خود را تمیز نگه دارید، بوی ناشی از غذا و زباله اطراف کمپ یکی از عوامل جذب خرس هاست.
  • غذا و زباله ها را از محل خواب خود و اطراف کمپ تان تا جایی که می توانید دور کنید. علاوه بر این زباله ها را به یک درخت در جایی دورتر از کمپ آویزان کنید.
  • با لباسی که با آن در اطراف آتش هنگام پخت غذا بودید وارد چادر نشوید و به هیچ عنوان با آن نخوابید.
  • هرگز با یک خرس رفتاری که با حیوانات اهلی دارید انجام ندهید؛ به طرف آنها غذا پرت نکنید یا سعی نکنید با دست خودتان به آنها غذا دهید. احتمال اینکه به شما حمله نمایند بسیار زیاد است.
  • اگر در جهت پیاده روی خود به لاشه حیوان برخورد کردی سعی کنید از محل سریعا دور شوید و هگز اطراف آنجا کمپ نزنید. احتمال نزدیک شدن خرس ها و حیوانات وحشی در این حالت خیلی زیاد است.
  • قدم زدن یا دویدن در تاریکی بدون چراغ، سرو صدا عوامل بازدارنده مناسب هستند.
  • در مقابل خرس قهوه ای تا زمانی که به شما حمله ننموده، ادای شخص مرده را درنیاورید. اگر در حال حاضر بر روی زمین و زیر ضربات خرد نماینده خرس قرار دارید این ممکن است که یک راهکار خوب به نظر برسد اما در بقیه اوقات انتخاب بدی است و ممکن است که خرس را به جهت آنالیز اوضاع به سمت شما جلب کند.
  • اگر به شکار رفته اید لاشه شکارتان را در فضای باز آماده کنید: لاشه شکار را به فضای باز کشیده و یک نفر از دوستان تان در مدتی که شما شکار را پوست می کنید و قطعه قطعه می کنید مواظب اطراف تان باشید. در برخی از مناطق صدای تفنگ برای خرس های گرسنه مانند زنگ شام است.
  • از جهتهای حرکت خرس ها اجتناب کنید. با کمی دور شدن از جهت حرکت خرس ها و یا محل تغذیه آنها، (مانند تمشک زارهای کوچک) احتمال برخورد شما با یک خرس بطور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.
  • اگر به شکار رفته اید شکارتان را در مقابل خرس محافظت کنید: شکارتان را در ظروف محفوظ از هوا نگه دارید و گوشت را از صخره ها و یا تنه درختان عظیم آویزان نکنید، بیشتر مردم نمی دانند که خرس ها در صعود شگفتی آفرینند.
  • اطراف کمپ خود می توانید از حصار الکتریکی بهره ببرید. با خرید وسایل حصار الکتریکی تا حدود زیادی از نزدیک شدن خرس به کمپ خود جلوگیری کنید.

اگر یک خرس به شما نزدیک شد چه کنیم؟

  • هرگز در مقابل چشمان یک خرس آغاز به دویدن نکنید، این کار دقیقا مانند خودکشی است.
  • انجام کارهای خود را کُند کنید.
  • بچه های کوچک طعمه های خوبی برای خرس ها هستند، آنها را در آغوش بگیرید.
  • اگر ظرف و ظروفی اطراف شماست، سعی کنید صدا ایجاد کنید.
  • دست های تان را آرام بالای سرتان باز نموده تا به خرس القا گردد شما از او عظیمتر هستید.
  • خلاف جهت حرکت خرس، حرکت کنید. این کار باعث گردد در ذهن خرس حکم شکار یا طعمع ن داشته باشید چون یک شکار ذاتا از شکارچی(خرس) فرار می نماید نه اینکه به آن نزدیک گردد.
  • در مواجهه با خرس خاکستری و گریزلی هرگز به آنها پشت نکنید بلکه درست در مقابل آنها بایستید و سعی کنید آرام آرام رو به عقب قدم بردارید.
  • اگر خرس تصمیم گرفت به شما حمله کند و امکان فرار نداشتید نقش یک مرده را بازی کنید. روی زمین دراز بکشید؛ صورت تان به طرف زمین باشد و دست های تان را پشت گردن خود قفل کنید.
  • اگر با چند ضربه ای که خرس به شما وارد کرد از شما دور نشد و قصد خورد ن شما را داشت چاره ای ندارید جز اینکه با یک چاقوی کوچک که در جیب تان دارید ضرباتی را به سر خرس بخصوص بینی و چشم خرس وارد کنید.
  • از اسپری فلفل می توانید برای دفاع از خود بهره ببرید. اسپری ها هم می توانند به عنوان عامل بازدارنده در این نوع حملات اثرات چشمگیری داشته باشند البته نه زمانی که اسپری در کوله پشتی موجود باشد (که معمولا نیز همینطور است) یا وقتی که باد در خلاف جهت بوزد.
  • قدرت در تعداد است سعی کنید از هم فاصله نگیرید و کنار هم باشید، خرس ها تمایلی ندارند به یک گروه حمله نمایند و بیشتر طعمه های تنها را ترجیح می دهند. وقتی که در زمین های هموار حرکت می کنید شما می توانید 3 تا 6 متر از هم فاصله بگیرید اما وقتی که وارد بیشه ها می شوید باید گروهی حرکت کنید.تا به حال هیچ حمله ای از خرس به دو نفر یا بیشتر که در یک منطقه باشند ثبت نکشده است. در واقع به محض اینکه شما پخش شدید شانس به شما پشت می نماید.

درس هایی که باید در حمله خرس یاد بگیریم:

مطالعات پژوهشگران نشان می دهد درصد زیادی از درگیری های بین خرس و انسان قابل پیشگیری هستند به شرطی که از قواعد ساده ای پیروی کنید. دست کم هفتاد و پنج درصد یا بیشتر از خرس هایی که وارد کمپ می شوند در فاصله زمانی 2 تا 5 صبح، زمانی که مردم آرام وبی صدا در خواب هستند اقدام به این کار می نمایند. اگر از حصار الکتریکی مناسب بهره ببرید تا حدود زیادی از نزدیک شدن خرس ها به کمپ جلوگیری نموده اید. پیاده روی، شکار و ماهی گیری در گروه های دونفره یا بیشتر، گروهی حرکت کردن در مناطق با دید محدود، ایجاد سروصدا در زمان مناسب بخصوص هنگامی که به یک بیشه زاری که در مجاورت رودهای دارای ماهی قزل آلا می باشد نزدیک می شوید، همواره یک عامل بازدارنده برای مقابله با حملات خرس داشته باشید (از قبیل اسپری فلفل، مشعل و اسلحه). آمار نشان می دهد در بسیاری از درگیری ها خرس ها فقط اقدام به دفاع از خود می نمایند (هنگامی که غافلگیر شده اند)؛ هدف خرس ها خنثی کردن عامل خطر و برطرف شدن آن است. آمار حمله خرس ها نشان می دهد که مردم و خرس ها نهایتا یک چیز واحد را می خواهند و آن برگشتن به زندگی و قلمرو خودشان است و اینکه نباید آنها را غافلگیر کرد.

چرا خرس به شکارچیان بیشتر حمله می نماید؟

تحلیل داده ها نشان می دهد از بین انواع مختلف طبیعت گردان که از طبیعت آلاسکا استفاده می نمایند شکار چیان بیشتر مستعد حمله خرس ها می باشند. شکار چیان به طور معمول سرو صدا نمی نمایند و آنها در حالی که مجهز به استتار می باشند به ردیابی حیوانات می پردازند. اسمیت می گوید: شاید آنها مشغول صدا کردن با یک دستگاه تقلید صدای حیوانات صیاد باشند آمار نشان می دهد که خرس ها گاهی به افرادی که مشغول صدا در آوردن با مقلد صدای حیوانات می باشند نزدیک می شوند برخوردهای بسیاری در محل حیوانات مرده، توده های زباله، شکار های خرس و یا لاشه های خورده شده اتفاق می افتد. با این حال به عقیده اسمیت دفاع از لاشه های شکار است که اشتباه گرفته می گردد غذای سگ خود را که در حال خوردن است از جلویش بگیرید، احتمالا او شما را گاز خواهد گرفت شما می توانید هر کاری را با حیوانات در زمان های دیگر انجام بدهید. در حالی که عکس العمل های دیگر به شما نشان می دهد با خودداری کردن از راه رفتن به سمت یک خرس و شوکه کردن او بر روی لاشه شکارش امکان حمله خرس را بیش از 50% کاهش دهید .

درباره حمله خرس قهوه ای ایرانی:

گستره وسیعی از ایران زیستگاه خرس های قهو ه ای است. از غرب استان خراسان شمالی و رشته کوه البرز کم کم جان می گیرد تا گوشه شمال غرب و استان آذربایجان و از جنوب همین استان تا کرانه های شمالی استان خوزستان و دامنه های زاگرس، زیستگاه حدود 2 هزار خرس قهوه ای است. سرزمین هایی که در فصول معتدل، کمی گسترده تر هم می شوند، طوری که در اواخر زمستان حتی در شمال پایتخت ایران هم می توان سراغ آنها را گرفت.

خرس ایرانی اگرچه از عظیمترین گوشتخواران ایران است، اما در مقایسه با خرس های قهوه ای و خاکستری سراسر دنیا، کوچکترین نوع است. دیگر خویشان این خرس ها در اروپاو آمریکا لقب پر وزن ترین گوشتخوارهای خشکی را به خود اختصاص داده اند.

اوایل بهار می توان سراغ خرس ها را در ارتفاعات تهران گرفت. البته در این مناطق در هر فصلی نمی توان خرس قهوه ای را دید. اوایل بهار هنگام بیداری خرس های قهوه ای، درست زمانی که روی دشت ها و دامنه های وسیع رشته کوه ها و ارتفاعات شمال استان تهران دامن سبزی از انواع علوفه و گیاهان مختلف گسترده می گردد، می توان خرس های قهوه ای را دید.

البته خرس های گرسنه در این فصل بیش از هر زمان دیگری عصبانی و بی طاقت هستند. خواب طولانی زمستان و دوری از تابش مستقیم خورشید باعث شده تا پشم های خرس هایی که چندین ماه خوابیده اند و اکنون بسیار گرسنه و ضعیف شده اند به زردی بگراید، طوری که زیر نور خورشید کاملا روشن به نظر می رسند.

وزن آنها در ریز گونه های ایرانی 350 تا400 کیلو گرم و در دیگر نقاط دنیا به بیش از 700 کیلوگرم هم می رسد که جست و خیر سریع را سخت می نماید. پس برای خرس های سنگین و کند چاره ای نمی ماند، جز همه چیز خواری. اگر چه محبوبترین غذای آنها گوشت است، اما از آنجا که سرعتشان به گوزن و... نمی رسد و حتی موش و خرگوش یا ماهی هم کفاف خوراک آنها را نمی دهد، می ماند میوه و حشراتی همچون ملخ و پروانه و نیز علوفه دانه های روغنی و ریشه های گیاهان که باید به آنها دلخوش نمایند.

خرس ها هنگام عصبانیت می توانند درنده ترین و مهیب ترین گوشتخواران خشکی ها باشند. آنها خیلی تنبل هستند ولی می توانند به طرز اعجاب انگیزی به حیوانی سریع و ناآرام تبدیل شوند. خرس ها قوه بینانی بسیار ضعیفی دارند، برای همین بی حرکت ماندن هنگام مواجهه با آنها می تواند کارساز باشد.

وقتی خرس ها عصبانی می شوند:

عصبانی ترین و خطرناک ترین اخلاق خرس ها در سه زمان است، یکی وقتی خرس سر لاشه ای باشد، دیگری وقتی خرس مادر توله ای دارد و سوم وقتی که خرس نر برای جفت گیری قلمرو طلبی می نماید.

خرس نر هیج مانعی را بر سر تصاحب ماده خرس تحمل نمی نماید و حتی توله خرس ها را می کشد. چون خرس ماده تا وقتی توله هایش دو تا سه ساله نشوند تمایلی به جفت گیری نشان نمی دهد و خرس نر که توله ها را مانع می بیند اقدام به از بین بردن آنها می نماید.

از سوی دیگر خرس ماده بیشترین حساسیت را روی توله ها به خصوص توله های جوان دارد، برای همین معمولا ماده خرس هایی که توله دارند، سعی می نمایند وارد قلمرو خرس نر که از پیش برای خود معین نموده اند، نشوند.

ماده خرس ها را می توان مهربان ترین مادر بین حیوانات وحشی در مقابله با هر خطری دانست. هر چند خرس های مادر توله های خود را می شناسند ولی گاه توله ها مادر خود را گم می نمایند. در هر حال بیشتر خرس های ماده از توله های غریبه هم نگهداری می نمایند و حتی به آنها غذا می دهند تا آنکه مادرشان پیدا گردد و آنها را باخود ببرد. اگر مادر توله ها پیدا نگردد، آنها پیش مادر جدید خود می مانند و مانند یکی از اعضای خانواده با آنها رفتار می گردد.

چه چیزی بلای جان خرس ها شده است؟

وجود خرس ها در اکوسیستم جنگل بسیار حیاتی است. آنها نه تنها با خوردن جانورانی همچون موش ها و سایر جوندگان، ملخ ها و مورچه ها جمعیت آنها را کنترل می نمایند، بلکه بسیاری از دانه های جنگلی تا زمانی که از معده آنها عبور ننمایند، قدرت رشد نمی یابند. متاسفانه اگر فرایند کشتن خرس ها در ایران همچنان ادامه یابد دیری نمی گذرد که ایران از وجود این موجود ارزشمند همچون شیر ایرانی و ببر مازندران محروم خواهد شد.

  • باورهای غلط مردم درباره خرس ها بلای جان آنها شده است. باورهای غیر علمی مثل التیام مفاصل و درد استخوان با استفاده از چربی خرس و خاصیت دارویی زبان، صفرا و گوشت آن خرس ایرانی را به کام مرگ می کشاند.
  • خرس ها در بین روستاییان متاسفانه حیوانات چندان محبوبی نیستند. آنها از روی ناآگاهی، در مواجهه با خرس ها راهی جز کشتن آن پیدا نمی نمایند. از سوی دیگر، برخی باور خرافی چون نامردی خرس در بین حیوانات به شدت بر جمعیت آن آسیب وارد نموده و به بهانه های مختلف آن را کشته اند.
منبع: دالاهو

به "حمله خرس به انسان و راه های مقابله با آن" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "حمله خرس به انسان و راه های مقابله با آن"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید